Wikipedia:Café Exact

Overzicht beheerpagina's

Een nieuw onderwerp toevoegen

Welkom in Café Exact Overlegruimte voor discussies op het gebied van de exacte wetenschappen Vragen en discussies over aardwetenschappen, natuurkunde, scheikunde, sterrenkunde, technische wetenschappen, wiskunde en aanverwante vakgebieden zijn hier welkom. Voor biologie en informatica kunt u terecht in twee zustercafé's: biologiecafé resp. ICT-café. Zie het archief voor ouder overleg.

U bevindt zich hier:

De kroeg · Auteursrechtencafé · Bibliografie- en broncafé · Biografische bistro · Biologiecafé · Botcafé · Categoriecafé · Doorverwijscafé · Economiecafé · ►Exactewetenschapscafé · Geografiecafé · Geologiecafé · Geschiedeniscafé · ICT-café · Juridisch café · Kunstcafé · Medisch café · Muziekcafé · Politiek en nieuwscafé · Redactielokaal · Religie- en filosofiecafé · Ruslandcafé · Schaakcafé · Sportcafé · Taalcafé · Typografiecafé · De Wandschildering · Wikidata-café · Zuidoost-Europacafé · Café for non-Dutch speakers · (wikiprojecten) · (mededelingen) · (helpdesk)

Missile vs rocket

Kan iemand mij het verschil uitleggen tussen en:Missile en en:Rocket, beiden naar het Nederlands vertaald als raket. Het eerste als raketwapen (redirect naar raket). Dit is voor het artikel over en:Mary Sherman Morgan waar ik mee bezig ben momenteel. Groet, Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 15 mei 2024 21:20 (CEST)

Een missile is een raketwapen (zoals je al aangeeft) en wordt geleid naar het doel, terwijl een rocket een raket is die niet per se een wapen hoeft te zijn, maar bijvoorbeeld de ruimte in gestuurd kan worden.. Dat lijkt mij het verschil. Hoe je het moet vertalen is een tweede. Wellicht kan missile vertaald worden met 'geleid raketwapen' en rocket met 'raket'. Phacelias _overleg🐝‍ 15 mei 2024 22:18 (CEST)

Missile: raketaangedreven wapen, deze term wordt tegenwoordig meestal gebruikt voor geleide militaire raketten (typisch met gyroscoop en een vluchtcomputer). De term rocket wordt gebruikt voor ongeleide militaire raketten (bv. gelanceerd door een hwacha) en voor raketten die een lading in de atmosfeer of in de ruimte moeten afleveren. (bron) –bdijkstra (overleg) 15 mei 2024 22:19 (CEST)

Maar hoe moet je dan begrijpen wat bedoeld wordt in het artikel, dat de Amerikanen overgingen van "missile-" naar "rakettechnologie" om uiteindelijk de eerste satellieten te lanceren? Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 15 mei 2024 23:31 (CEST)

Je doelt op de frase "and shifted the US from missile based to technology based rockets"? Dat is een hele rare zin, die werd geïntroduceerd door een gebruiker die nog steeds maar 1 edit gedaan heeft. Ik zou al deze toevoegingen met een korrel zout nemen. –bdijkstra (overleg) 15 mei 2024 23:43 (CEST)

Dank je wel Bdijkstra, en ook Phacelias, ik zal die rare zin uit het vertaalde artikel verwijderen. En ook uit het Engelse artikel. Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 17 mei 2024 22:26 (CEST)

Op en:Talk:Missile#Missile_vs_guided_missile_vs_rocket is ook discussie over het verschil tussen een missele en een rocket, wat mij betreft is uit die discussie geen duidelijke conclusie uit te trekken. Een van de betekenissen die genoemd wordt, staat ook op en:wikt:rocket: "A long vehicle or craft propelled by a rocket engine;". En een en:wikt:rocket engine is "A reaction engine that obtains thrust by jet propulsion which forms its jet exclusively from propellant". Met andere woorden, een rocket is een raket die bijvoorbeeld ook in het luchtledige werkt. Een raket met een straalmotor (jet engine) of met een ramjet is dus geen rocket.

Bovengenoemde rare zin is denk ik gebaseerd op deze zin uit de bron: "For the US, meanwhile, orbital space rockets remained out of reach – their rocket technology programme had been primarily focused on military missiles.". Dit, maar ook de rest van het artikel is begrijpelijk met deze betekenis van rocket. Mary Sherman Morgan was uitvinder van de "rocket fuel hydyne", dus brandstof voor een rocket engine. Door haar uitvinding werden rocket engines krachtig genoeg om de aarde te verlaten. Bijvoorbeeld een V2 (raket) heeft dus een rocket motor. In het artikel wordt dan wel weer de term "V2 missiles" genoemd, maar wel in combinatie met "rocket science". Op enwiki wordt wel en:V-2 rocket gebruikt, hoewel hierover op de OP ook discussie over is. ∼ Wimmel (overleg) 18 mei 2024 11:01 (CEST)

Donuttheorie van het universum

Dag allemaal, laatst heb ik een artikel geschreven over de donuttheorie van het universum. Nu heb ik hier feedback op gekregen op mijn overlegpagina (zie Overleg gebruiker:S. Perquin#Donuttheorie van het universum) en ik was benieuwd of hier iemand is die het artikel eens kritisch wil doorlezen en eventueel wil verbeteren en/of aanvullen! Ik hoor graag van iemand! Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 26 mei 2024 22:13 (CEST)

De materie lijkt me op zich zonder meer een artikel waard, alleen vind ik het artikel idd. ook veel punten weinig begrijpelijk geschreven, helaas. Ik raak bijv. enigszins in de war door de zin helemaal aan het eind over "spiegelbeelden van onszelf"; dit "donut-model" gaat duidelijk uit van een heelal dat eindig is, maar het idee van oneindig veel kopieën van alles en iedereen hoort juist veel eerder bij de theorie van het "lappendekenuniversum" dat een oneindige hoeveelheid materie veronderstelt (hier gaat Brian Greene vrij uitgebreid op dit laatste in). En wat er nu concreet moet worden verstaan onder "waarbij het oppervlak zich terugbuigt op zichzelf" blijft op deze manier ook erg onduidelijk (op je eigen OP heb je daar inmiddels ook al een vraag over gekregen, zie ik). Ik denk dat het hier al met al nog het beste is om de tekst van Donuttheorie van het universum drastisch in te korten, zodat dit kosmologische model compact en tegelijk voor iedereen zo toegankelijk mogelijk wordt beschreven.

Het Engelstalige artikel wat hiermee overeenkomt lijkt me overigens en:3-torus, dit zou hier dus de iw moeten worden. De Wikischim (overleg) 26 mei 2024 23:04 (CEST)

Beste Wikischim, bedankt voor je reactie! Ik denk dat de 3-torus iets anders is dan de donuttheorie. Hoewel er in dat Engelstalige artikel over wordt gesproken dat een 3-torus een driedimensionaal, gesloten oppervlak zonder randen is, gaat het artikel niet per se over een 3-torusvormig heelal. Dat Engelstalige artikel gaat dus, mijns inziens, over de vorm zelf en niet over de vorm in combinatie met het universum. Maar ik weet niet hoe anderen erover denken? Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) ^{(ontdek de kracht van dankbaarheid!)} – 26 mei 2024 23:14 (CEST)

Er is geen enkel bewijs voor een complexe topologie van het universum. Zie https://www.sciencenews.org/article/universe-geometry-doughnut-physics . Ik ga er geen tijd in steken. Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 27 mei 2024 06:04 (CEST)

probleem met wetenschap is dat je van alles kan verzinnen en dat het heel veel energie kost om het te ontzenuwen. Daarom hanteert men tegenwoordig het uitgangspunt dat de eenvoudigste theorie die de waarnemingen kan bevestigen als vigerend wordt gebruikt. En dat is dat de ruimte "vlak" is, dwz niet gekromd. Met uitzondering van lokale kromming rond grote massa's op grond van de alg.relativiteistherorie. Het stomme is dat populaire media allerlei onbewezen postulaten graag overnemen vooral als er leuke plaatjes van gemaakt zijn. Ik hoop dat Wikipedia daar niet in meegaat. Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 27 mei 2024 06:29 (CEST)

Ik ben het wel eens met Elly. Het artikel beschrijft een vrij oninteressante theorie waarmee theoretisch kosmologen kunnen voldoen aan de druk om te publiceren. Of het eigenlijk wel wetenschap is, dat is m.i. al discutabel. De beschrijving is, zeker voor leken, niet erg duidelijk. Het staat er alsof wij leven in een begrensde torusvormige ruimte (wat meteen de vraag oproept waarin die torus zich dan bevindt). En het komt al helemaal niet overeen met het Engelstalige artikel 3-torus. Dat beschrijft een wiskundig concept, wat terloops ook nog gebruikt wordt in de kosmologie. Wammes Waggel (overleg) 27 mei 2024 12:59 (CEST)

Hernoemen titels

(zie ook Overleg:Gon (hoek))

Een aantal pagina's in de categorie Categorie:Niet-SI-eenheid hebben een onjuiste titel. Zo is bar geen druk, maar een eenheid die de hoeveelheid druk aangeeft. Het zelfde geldt voor oa. gon (hoek) en mache (radioactiviteit), maar ook voor bijv. radiaal (wiskunde). Het lijkt me handig om deze titels aan te passen zodat ze kloppen :) Gijsz‍ 28 mei 2024 08:17 (CEST)

De haakjestoevoegingen zijn enkel bedoeld om de lezers en bewerkers de kans te geven het juiste artikel te kiezen. Ze hoeven dus niet allerlei nuances te tonen en een titel als Bar (eenheid van druk) is minder ergonomisch en daarom slechter dan Bar (druk). Je moet zo'n toevoeging niet lezen als bar is druk, maar als bar, heeft iets te maken met druk  →bertux 28 mei 2024 08:27 (CEST)

👆 TheBartgry (overleg) 28 mei 2024 15:23 (CEST)

Dat is wel logisch :)

Mij lijkt het wel logisch om radiaal (wiskunde) te hernoemen naar radiaal (eenheid), want het kan ook voor natuurkunde, enz. worden gebruikt. Gijsz‍ 28 mei 2024 15:52 (CEST)

Daar kan ik me iets bij voorstellen. Een andere optie is het weglaten van de haakjestoevoeging, gecombineerd met een Hoofdbetekeniscontructie, aangezien de andere betekenissen op Radiaal óf niet letterlijk naar het grondwoord radiaal verwijzen óf veel minder gangbaar zijn  →bertux 28 mei 2024 16:05 (CEST)

Met 105 pagina's die naar radiaal (wiskunde) linken en 85 pagina's die naar andere varianten linken, zijn in feite alle varianten niet erg gangbaar. –bdijkstra (overleg) 28 mei 2024 16:15 (CEST)

Even een lijstje:

1. Radiaal (wiskunde) 105
2. Radiaal (richting) 4

De andere twee hebben op die dp niets te zoeken, of hooguit via Zie ook, maar voor de volledigheid:

1. Rotatiesymmetrie 51
2. Radiaalband 33

Wat mij betreft pleit dit lijstje voor een hoofdbetekenis, of enkel voor een verwijzing bovenaan Dit artikel gaat over de eenheid. Voor Radiaal (richting), zie ...  →bertux 28 mei 2024 16:36 (CEST)

Haakjes weglaten lijkt me inderdaad ook een redelijke optie, aangezien radiaal (richting) (nog) geen pagina is. Gijsz‍ 28 mei 2024 17:09 (CEST)

Ik vind radiaal (wiskunde) toch wel correct. Inderdaad wordt die term ook wel gebruikt in de natuurkunde, maar dan wel altijd in de context van een wiskundige formule. Natuurkunde steunt immers voor een belangrijk deel op wiskunde. Maar het begrip 'radiaal' is zeker geen natuurkundig begrip. Overigens zou de toevoeging '(eenheid)' ook niet fout zijn, evenals '(meetkunde)' of '(hoek)', maar gezien het uitgangspunt WP:BTNI zou ik het lekker zo laten.

Gezien het feit dat er geen heel duidelijke hoofdbetekenis is, denk ik dat we er ook geen hoofdbetekenisconstructie van moeten maken. Erik Wannee (overleg) 28 mei 2024 16:29 (CEST)

Mij lijkt dat niet altijd het geval, de radiaal is immers een van de SI-eenheden, wat toch wel meer met natuurkunde te maken heeft dan met wiskunde. Ik denk dat radiaal (eenheid) een correcte en duidelijkere titel is. Gijsz‍ 28 mei 2024 17:06 (CEST)

De meeste andere talen noemen dit radiaan. Waarom noemen wij het ietsje anders? Hobbema (overleg) 28 mei 2024 17:26 (CEST)

De etymologie is volgens WikiWoordenboek "afgeleid van het Latijnse radius (straal) met het achtervoegsel -aal". Ik denk dat -aal in het Nederlands een gebruikelijker achtervoegsel is. Gijsz‍ 28 mei 2024 17:38 (CEST)

Wikt:radiaal baseert zich waarschijnlijk op Etymologiebank, die nog wel een nuance geeft: het komt van radialis, wat de bijvoeglijke vorm van radius is. Het achtervoegsel -aal vormt normaal gesproken bijvoeglijke naamwoorden, dus heel logisch is het niet. Het zou weleens het bedenksel van 1 individu kunnen zijn; de attestatie is van 1918 (klik het vinkje citaten aan), van ene Zwiers, zou Lambertus Zwiers de dader zijn?  →bertux 28 mei 2024 18:08 (CEST)

Zoals gebruikelijk is het niet moeilijk de bevindingen van het WNT te overtreffen, zie: ANALYTISCHE MEETKUNDE. Van 1¼—4 uur.. Verzameling van verslagen en rapporten behoorende bij de Nederlandsche Staatscourant (1 januari 1913). (Klik het tabblad Tekst open, Ctrl-F radialen.)

Aangezien dit een verslag in de Staatscourant is, kennelijk van een examen, moet het woord in werkelijkheid minstens vijf jaar eerder gebruikt zijn. Ik zal het aan ons artikel toevoegen. Daar mag wel meer aan gebeuren; typerend voor onze artikelen over wiskunde-gerelateerde onderwerpen begrijp je het alleen als je al weet wat het is, in welk geval je het niet hoeft te lezen. Welke Belg, Nederlander of Surinamer weet wat een middelpuntshoek is? Waanzin om die term in de inleiding te gebruiken. Bovendien gek dat je bij de voetnoten moet kijken voor de omrekening naar graden. Uiteraard is het begrip graden ook niet gelinkt.

(Je merkt dat ik afdwaal, in dit geval opzettelijk, want de inhoud lijkt me belangrijker dan de titel)  →bertux 28 mei 2024 18:29 (CEST)

In de Engelse versie staat een geschiedenis. Blijkbaar was radial een van de voorgestelde namen rond 1870. Misschien heeft iemand in NL die overgenomen en keken ze niet verder. Hobbema (overleg) 28 mei 2024 19:28 (CEST)